37. Kâinat baştan başa gayet manidar bir kitab-ı Samedanî…
İkinci Şua mütalaasına devam ediyoruz:
“Ve kâinat baştan başa gayet manidar bir kitab-ı Samedanî ve mevcudat ferşten arşa kadar gayet mucizâne bir mecmua-i mektubat-ı Sübhaniye ve mahlukatın bütün taifeleri, gayet muntazam ve muhteşem bir ordu-yu Rabbanî ve masnuatın bütün kabileleri mikroptan, karıncadan ta gergedana, ta kartallara, ta seyyarata kadar Sultan-ı Ezelî’nin gayet vazifeperver memurları olduğu bilinmesi ve her şey, âyinedarlık ve intisap cihetiyle binler derece kıymet-i şahsiyesinden daha yüksek kıymet almaları ve “Seyl-i mevcudat ve kafile-i mahlukat nereden geliyor ve nereye gidecek ve ne için gelmişler ve ne yapıyorlar?” diye halledilmeyen tılsımlı suallerin manaları ona inkişaf etmesi, ancak ve ancak sırr-ı tevhid iledir. Yoksa kâinatın bu mezkûr yüksek kemalâtları sönecek ve o ulvi ve kudsi hakikatleri zıtlarına inkılab edecek.”
Böyle uzun cümleleri anlamanın en kısa yolu cümleyi parçalamak ve maddelemektir. Şöylece maddeleyelim:
1. Kâinat baştan başa gayet manidar bir kitab-ı Samedanî…
2. Mevcudat ferşten arşa kadar gayet mucizâne bir mecmua-i mektubat-ı Sübhaniye…
3. Mahlukatın bütün taifeleri, gayet muntazam ve muhteşem bir ordu-yu Rabbanî…
4. Masnuatın bütün kabileleri; mikroptan, karıncadan ta gergedana, ta kartallara, ta seyyarata kadar Sultan-ı Ezelî’nin gayet vazifeperver memurları olduğunun bilinmesi ancak ve ancak sırr-ı tevhid iledir.
5. Her şey, âyinedarlık ve intisap cihetiyle binler derece kıymet-i şahsiyesinden daha yüksek kıymet almaları yine sırr-ı tevhid iledir.
6. “Seyl-i mevcudat ve kafile-i mahlukat nereden geliyor ve nereye gidecek ve ne için gelmişler ve ne yapıyorlar?” diye halledilmeyen tılsımlı suallerin manalarının inkişafı yine sırr-ı tevhid iledir.
7. Tevhid olmazsa kâinatın bu mezkûr yüksek kemalâtları sönecek ve o ulvi ve kudsi hakikatler zıtlarına inkılab edecek.
Şimdi, her madde üzerine üç beş kelam edelim:
Ve kâinat baştan başa gayet manidar bir kitab-ı Samedanî:
Samed: Allah’ın hiçbir şeye muhtaç olmayıp her şeyin Allah’a muhtaç olmasıdır.
Samedanî ise: Samed olan zata ait demektir.
Üstad Hazretleri, kâinatın manidar bir kitab-ı Samedanî olduğunu beyan etti. Evet, kâinat öyle bir kitaptır ki:
– Dünya bu kitab-ı kâinatın bir babı ve bir bölümüdür. Bu kitabın yıldızlar adedince bapları ve bölümleri vardır.
– Her bir nev -mesela ağaçlar- dünya babının bir sayfasıdır.
– Bir ağaç cinsi -mesela kiraz ağacı cinsi- bu sayfanın bir satırıdır.
– Tek bir kiraz ağacı bu satırın bir kelimesidir.
– Ağacın meyvesi olan kiraz bu kelimenin bir harfidir.
– Kirazın çekirdeği ise bu satırın noktasıdır.
Bu öyle bir noktadır ki koca kâinat kitabı bu noktada yazılmıştır. Yani kâinatta tecelli eden esmâ-i hüsna -küçük bir ölçekte- bu çekirdekte tecelli etmiş ve kâinatın manası bu çekirdekte dercedilmiştir.
İşte kâinat böyle manidar bir kitab-ı Samedanîdir. Manası da onda yazılan esmâ-i hüsnadır.
Dilerseniz, bu kitapta yazılan esmâ-i İlahiyeyi bir parça okuyalım ve manasını biraz mütalaa edelim. Şu kâinat kitabında:
– Yoktan yaratılması cihetiyle, “Hâlık, Fâtır, Mucid, Mükevvin” isimleri yazılmıştır.
– Temizliği cihetiyle “Kuddûs” ismi yazılmıştır.
– Kusursuzluğu cihetiyle “Bâri” ismi yazılmıştır.
– Büyüklüğü cihetiyle “Azim” ismi yazılmıştır.
– Hikmete mazhariyetle “Hakîm” ismi yazılmıştır.
– Bir kudretin ve kuvvetin izini göstermekle “Kaviyy, Kadîr, Muktedir” isimleri yazılmıştır.
– Maddesiz ve örneksiz yaratılması ile “Mübdi” ismi yazılmıştır.
– Direksiz durmasıyla “Kayyum” ismi yazılmıştır.
Daha bunlar gibi onlarca esmâ-i İlahiye bu kitab-ı kâinatta yazılmış ve bu kitab-ı Samedanî esmâ-i hüsnaya mazhariyetle bir mana kazanmıştır.
Bu manaların okunması ve kâinata bir kitap gözüyle bakılması ancak ve ancak sırr-ı tevhid ile mümkündür. Sırr-ı tevhid olmazsa kâinat manasını kaybeder; belki yırtılmaya mahkûm bir kâğıt parçası derekesine iner.
İkinci cümlenin mütalaasını sonraki derste yapacağız.
Yazar: Sinan Yılmaz