Lâsiyyemalar | Risale İzah

Lâsiyyemalar

1. Lisan-ı acz ve fakr ile vücub-u vücuda ve vahdaniyete şehadet!

2. Kâinatın tılsımını açıp, âyâtını keşf ve beyan eden Resulü ile…

3. Tabiat ve esbab, bazı insanlara şükür kapısını kapatıp şirk ve küfür kapısını açmıştır…

4. O küfrü iman ve iz’an edebilmek için, bir zerre-i vahideye bir ton ağırlığında bir yük yükletmeye…

5. Zira hava unsurundan mesela her bir zerre, bütün nebatlar, çiçekler, semereler üstünde konup…

6. Maahaza, bir semere, bir şecerenin bir misal-i musaggarıdır. Ve o semeredeki çekirdek…

7. Arkadaş! Her bir şey için iki suret ve şekil vardır. Biri: Maddiyedir ki âdeta bir gömlek gibi…

8. Ey kâfir! Bunu işittikten sonra iyice düşün! Bir zerreye bir terzilik sanatını öğretmeye kudretin var mıdır?

9. Evet, münezzehtir, her şeyin vücudu emrine bağlı olan Allah münezzehtir…

10. Arkadaş! Her bir mevcudun üstünde, Sâni-i Ehad ve Samed’in bir sikkesi, bir hâtemi olup…

11. Bir suhulet-i mutlaka ile bir kuvvet-i mutlakadan çıkıyor.

12. Mutlak bir intizamla, sürat-i mutlakada meydana geliyor.

13. Mevzun ve mizanlı olarak bir vüsat-i mutlakada bulunuyor.

14. Güzel bir eser-i sanat olmakla beraber, mutlak bir ucuzlukta görünüyor.

15. Taalluk ettiği şeyler pek karışık olmakla beraber, büyük bir imtiyaz-ı mutlak ve adem-i iltibasla yapılıyor.

16. Mahall-i taalluku gayr-ı mütenahi olmakla beraber, eserlerinde çirkinlik görünmez, ahsen şekilde husule gelir.

17. Efrad ve enva arasında, bu’d-u mutlak ile beraber, tevafuk-u mutlak var.

18. Arkadaş! Bu fıkraların her birisi tek başına da o sikkeyi izhar etmeye kâfidir. Bakınız, en harika bir sehavetle…

19. Ve intizamla beraber harika bir suhulet, hiçbir şeyden âciz olmayan muhit bir ilim sahibine mahsustur.

20. Tartılmış gibi gayet mizanlı olmakla beraber, mucizâne bir sürat-i mutlaka…

21. Nevilerin pek dağınık bulunmasından, pek geniş bir tasarrufla harika bir hüsn-ü sanat…

22. Kesret ve mebzuliyetle beraber her ferdin sanat itibarıyla kıymettar olması…

23. Efradın ziyadesiyle karışık olmasıyla beraber iltibassız ve fevkalade imtiyaz ve teşahhuslara mazhar olmaları…

24. Ve keza, arzda dağınık bulunan efrad arasındaki uzaklıkla beraber, suretçe, vücutça, teşkilatça…

25. Ve keza, nevin kesret-i efradıyla beraber her ferdin harikulade bir hüsn-ü hilkate malik olması…

26. Geçen fıkraların her birisinde, her şeyin tek bir Sâni’in sun’u ve sanatı olduğuna delalet eden…

27. Hülasa: Her bir fıkra, tek başına hâtem-i ehadiyeti izhara kâfi olduğu takdirde, fıkraların heyet-i içtimaiyesi…

28. Arkadaş! Uluhiyet, risalet, ahiret, kâinat arasında hakikatte telazum vardır…

29. Ve keza, pek çok sanat harikalarına ve nakış ve ziynetlerin garaibine müştemil olan bir binanın…

30. Ve keza, deniz ve nehirlerin yüzünde, şemsin aksini gösteren kabarcıklardaki güneşin parıltısı…

31. Evet, Hâlık-ı Vahid kabul edilmediği takdirde, kâinatın zerrat ve mürekkebatı adedince…

32. Ve keza, ziyasız güneşin vücudu mümkün olmadığı gibi, uluhiyet de tezahürsüz olamaz…

33. Ve keza, hadd-i kemale bâliğ olan en yüksek bir cemalin bilinmesi, görünmesi, gösterilmesi…

34. Ve keza, kemal-i cemale bâliğ olan kemal-i hüsn-ü sanat resullerin delaletiyle olur.

35. Ve keza, rububiyet-i âmme ubudiyet-i külliye ister. Bu da zülcenaheyn resullerin…

36. Ve keza, bir hüsün sahibinin isteği olmasa ve bir ayine bulunmasa…

37. Ve keza, bir zatın cevahirle, zîkıymet eşya ile dolu hazinelerini açıp halka göstermek ve arz etmekle…

38. Aziz arkadaş! İman-ı billâh ile ahiret imanı arasındaki telazuma geldik. Hazır ol, dinle…

39. Ve keza, yüksek bir hikmet ve adalet sahibi olan bir sultan, saltanatının şanını…

40. Hâkimiyetinin haşmetini göstermek için milletinin hukukunu muhafaza eder…

41. Ve keza, lebâleb dolu hazinelere malik ve sehavet-i mutlakaya sahip olan bir sultan için…

42. Ve keza, bir cemal sahibi, daima hüsün ve cemalini görmek ve göstermek ister. Bu ise…

43. Ve keza, yardım isteyenlere yardım ve dua edenlere cevap vermek hususunda…

44. Ve keza, icraatından, faaliyetinden anlaşılan pek harika bir ihtişam içinde bir saltanatı varken…

45. Ve keza, dikkat sahibi bir sultan ki milletinin bütün a’mallerini, ef’allerini, hizmetlerini…

46. Ve keza, mükâfat ve mücazat hakkında tekrarla pek çok vaadleri ve tehditleri olursa…

47. Ve keza, hadd-i tevatüre bâliğ olan muhbirlerin ittifak ve icmalarına göre…

48. Bu küçük menziller, meydanlar o azamete daimî bir mekân olamaz. Çünkü bu gibi zâil…

49. Evet, o Sultanın şu fâni menzillerde ve korkunç meydanlarda gösterdiği hikmet…

50. Ve keza, şu muvakkat menzillerin saltanat-ı daimeye makar olacak bir şekle gireceğine…

51. Ve keza, Sâni-i âlemin her şeyi içine almış ve her şeyi istila ve istiab etmiş bir rahmet-i vâsiası vardır…

52. Ve keza, âlemde görünen tasarrufattan anlaşılıyor ki Sâni-i âlemin pek yüksek…

53. Ve keza, o sultanın emirlerini, nehiylerini kıymetsiz görüp iman ile imtisal etmeyenler…

54. Ve keza, bütün mahlukatta görünen hüsn-ü sanatlar, intizamlar ve ihtimamlardan…

55. Ve keza, görünüyor ki her şey layık mevkiine vazediliyor. Ve her hak, hak sahibine veriliyor…

56. Ve keza, görünüyor ki bu âlemin sahibi, yaptığı şu kadar fiillerin delaletiyle…

57. Ve keza, şu mucizeli ve hikmetli ef’al-i kerîmânenin tezahüratından anlaşılıyor ki…

58. Ve keza, bu güzel, müzeyyen, münevver masnuatın Sânii için mücerred manevi bir cemal vardır…

59. Ve keza, bu âlemin Sâniinde pek rahîmâne bir şefkat vardır. Zira görüyoruz ki…

60. Ve keza, bu âlemin geliş ve gidişatında ve bütün mahlukatın bir hedefe sevkinde…

61. Ve keza, bu âlemde tasarruf eden Sâniin öyle bir kitab-ı mübini vardır ki…

62. Ve keza, bu âlemin maliki, kendi kudretine pek kolay ve pek ehven ve ibadına…

63. Haşrin icadına olan vaadi ise bütün enbiyanın tevatürüyle ve büyük insanların icmaıyla…

64. Ve keza, bu âlemde pek ihtişamlı bir rububiyet âsârıyla şaşaalı bir saltanatın şuaları…

65. Maahâzâ, zahirden hakikate geçen ervah-ı neyyire ashabı ve kulûb-ü münevvere aktabı…

66. Ve keza, bu âlemin mutasarrıfı, dar ve muvakkat şu arz meydanında, âlem-i ahiretin…

67. Ey aziz arkadaş! Cenab-ı Hakk’ın şu tasarrufatından ve şuunatından anlaşıldı ki…

68. Ve keza, görüyoruz ki Sâni-i Sermedî, Sultan-ı Ebedî şu inhidama meyyal menzillerde…

69. Ey sözlerimi dinleyen arkadaş! Haşrin vücuduna ve vukuuna dair delillerin…

70. Hülasa: Haşir meselesi öyle bir hakikattir ki celaliyle, cemaliyle, esmasıyla Hâlık-ı Zîşan…

71. Şu kâinat dahi bütün âyâtıyla ve kelimatıyla haşrin vücud ve icadına şehadet ediyor…