Lâsiyyemat | Risale İzah

Lâsiyyemat

1. Yirmi Sekizinci Söz’ün Arapça ikinci makamı ve Onuncu Söz’ün esasıdır…

2. Salât ve selam, tılsım-ı kâinatın keşşafı ve ayetlerinin miftahı olan nebisinin üzerine olsun…

3. Ey tabiat ve esbabın, kendisine şükür kapısını kapadığı ve şirk kapısını açtığı zat…

4. Küfrüne itikadı sebebiyle, tek bir zerrenin sırtına bin kıntar yüklemeye mecbur olur…

5. Çünkü mesela havanın her bir zerresi, her bir nebata, çiçeğe, ağaca ve meyveye geçmeye…

6. Bir meyve, ağacın küçültülmüş bir misalini tazammun ediyor…

7. Bil ki her bir şey için iki suret vardır. O iki suretten birisi…

8. Nasıl ki mesela ağaç gibi bir şey, maddi surette onun muntazam ve meyveli…

9. Birinci surette (suret-i maddiyede) kudret usta gibi, kader de mühendislik gibidir…

10. Ey kâfir! Küfranında ve inkârında, ilme ve hakikate müracaat esnasında…

11. Bununla birlikte, şecere-i hilkatin meyvesi ve -iddiasına göre- esbabın en kuvvetlisi…

12. Bununla beraber, onun Sâni-i Hakîm’i ona (ağaca) büyüme vaktinde…

13. Bil ki her şey üzerinde Ehad-ı Samed için bir sikke, bir hâtem, bir ayet…

14. Eğer dilersen, sınırsız ve sayılamayan ehadiyetinin sikkelerinden ve samediyetinin mühürlerinden…

15. O fıkralar şunlardır ki: Biz gözümüzle sahife-i arzda bedi ve hakîm bir icadı görüyoruz…

16. İntizam-ı mutlak içinde bir suhulet-i mutlakada icad edilmesi

17. İttizan-ı mutlak içinde bir sürat-i mutlakada icad edilmesi

18. Hüsn-ü sanat-ı mutlak içinde bir vüsat-ı mutlakada icad edilmesi

19. Kıymeti gulv-u mutlak içinde olduğu hâlde bir rahiset-i mutlakada icad edilmesi

20. İmtiyaz-ı mutlak içinde bir hıltat-i mutlakada icad edilmesi

21. İttifak-ı mutlak içinde bir bu’det-i mutlakada icad edilmesi

22. En güzel yaratılış içinde bir kesret-i mutlakada icad edilmesi

23. Her fertte gözüken son derece mükemmellikle ve hüsn-ü sanatla beraber…

24. Şüphesiz son derece intizamla beraber nihayet suhulet…

25. Şüphesiz son derece ittizan ve mevzuniyetle beraber nihayet sürat…

26. Şüphesiz her fertte son derece hüsn-ü sanatla beraber nihayet vüsat-i tasarruf…

27. Şüphesiz sanat itibarıyla ferdin kıymetinin son derece yüksek olmasıyla beraber…

28. Şüphesiz mercsiz ve meczsiz, haltsız ve galatsız bir şekilde son derece imtiyaz ve teşhis…

29. Şüphesiz bir faaliyet; arzın aktarında yayılmış fertler arasındaki nihayet uzaklıkla birlikte…

30. Şüphesiz her ferdin hilkatinin son derece mükemmeliyeti ve her cüzün hüsn-ü icadı…

31. Gerçi her bir fıkrada Kadir-i Mutlak’ın sanatına başka bir ayet vardır. O ayet…

32. Her bir fıkra ehadiyet mührünü göstermek için tek başına yeterli iken…

33. Bil ki: Allah’a iman ile Nebi’ye iman, haşre iman ve kâinatın varlığını tasdik arasında…

34. Nasıl ki bir kitabın vücudu kâtipsiz mümkün olmaz. Aynen bunun gibi…

35. Nasıl ki bir evin vücudu, bahusus (bu ev) sanat harikalarını, acayip nakışları…

36. Nasıl ki deniz yüzündeki kabarcıkların parlamalarının, su katrelerinin parlamasının…

37. Hâlık-ı Vahid’i kabul etmemekle, kâinatın zerreleri ve mürekkebatları adedince…

38. Nasıl ki şüphesiz şemsin vücudu ziyanın neşri olmadan mümkün olmaz…

39. Nihayet kemaldeki bir cemal, görünmeden ve muarrif bir resul vasıtasıyla…

40. Nihayet cemal içindeki kemal-i sanat teşhirsiz mümkün olmaz.

41. Saltanat-ı rububiyet-i âmme, ubudiyet-i külliyesiz mümkün olmaz.

42. Nihayetsiz bir güzellik; onu seven sevgili bir kulun ve insanlara onu sevdirecek bir resulün…

43. Harika mucizelerle ve garip süslerle doldurulmuş hazinelerin vücudu…

44. Bu sıfatlara Efendimiz Muhammed (a.s.m.)’dan daha câmii âlemde ortaya çıkmış mıdır…

45. Sonra haşrin ve ahiretin hakkaniyetinin kuvvetine bak. O da şudur ki…

46. Bahusus o sultanın büyük bir keremi olduğunda ihsanı iktiza eder…

47. Bahusus o sultanın geniş bir rahmeti olduğunda rahmetinin vüs’atine yaraşır bir fazlı…

48. Bahusus o sultanın âlî bir hikmeti varsa saltanatının kanadına sığınanları…

49. Bahusus o sultanın sehavet-i mutlaka ile birlikte dolu hazineleri varsa…

50. O sultanın gizli kemalatı varsa, (bu kemalata) şahid olanların, (onu) takdir edenlerin…

51. O sultanın manevi cemalinin emsalsiz güzellikleri ve gizli hüsnünün benzersiz latifeleri varsa…

52. Bahusus o sultanın zorda kalanlara yardım ve dua edenlere icabet hususunda…

53. Bahusus raiyyetinden bir kısmının sadece misafirler için hazırlanmış bir menzilde…

54. Bahusus melik hâkimiyet vazifesinde nihayet dikkat içinde ise…

55. Bahusus melik, icadı kendisine basit ve kolay, raiyyeti için ise nihayet ehemmiyette olan şeyleri…

56. Bahusus şu melikin huzuruna giden bütün zatlar, o sultanın itaat edenler ve isyan edenler için…

57. İmtihan meydanındaki bu menziller geçicidir. O menzilleri muhakkak daimî köşklere…

58. Bahusus şu melik, bu geçici meydanlarda her vakit şu meydan-ı ekberin birçok misallerini…

59. Bahusus şu melik şu geçici menzillerde, dehşetli meydanlarda ve göçüp giden meşherlerde…

60. Elbette o zaman şu meşhud hikmetin, şu görülen inayetin, şu görülen merhametin…

61. Raiyyetini bu geçici menzillerden daimî olan makarr-ı saltanatına taşıyacak…

62. Bu âlemi icat edip şu âlemi icat etmemesi kat’a ve asla mümkün değildir…

63. Eserleriyle biliniyor ki bu memleketin sahibinin büyük bir keremi vardır…

64. Bahusus bu âlemin sahibinin her şeyi kuşatan bir rahmeti vardır…

65. Bu âlemin sahibinin tasarrufatından bilinir ki haysiyet ve izzetinin bir celali vardır…

66. O Zat ki şu manzum masnuatın numuneleriyle insanlara kendini tanıtıyor…

67. Bahusus bu âlemin mutasarrıfının her şeyde maslahatlara ve faydalara…

68. Her şeyi layık olduğu mevkie koymasının şehadetleriyle onun tam ve hakiki bir adaleti olduğu…

69. Bu adalet bir mahkeme-i kübrada kullarının haklarını muhafaza etmekle…

70. Bahusus gözle görülüyor ki bu âlemin sahibinin ve bu fiillerle onda tasarruf edenin…

71. Bu ebedî servetle beraber bu sermedî cömertlik ebedî bir dâr-ı ziyafetin vücudunu…

72. Bu hakîm ve kerîm fiillerin failinin gizli bir kemalatı vardır…

73. Bu güzel, hoş, süslü ve nurlu masnuatın Sâniinin, mücerred ve manevi cemalinin…

74. Ve bahusus bu âlemin malikinin yardım isteyen çaresizlere hızlı yardım etme…

75. Bu rahîm ve kerîm şefkat zaruri ve kati bir şekilde, ihtiyacın en büyüğünü ve en şiddetlisini…

76. Ve bilhassa bütün mahlukat lisan-ı kâl ve lisan-ı hâl ile şu sevgilinin duasına…

77. Ve bilhassa (o hacet) kâinatta tecelli eden her bir esma için matlub olduğunda…

78. Ve bilhassa şu hacet, onun mâlik-i kerîmine göz açıp kapayıncaya kadar…

79. Nasıl ki şahid-i ezelînin şuhudunun ve işhadının medarı olan şu habib resuldür…

80. Kesretin izdihamları içinde vahdetin dellâlıdır. Cennetteki saadetin vusulüne bir sebeptir…

81. Cemal-i rububiyete bir aynadır. Medar-ı saadetin husulüne ve cennetin vücuduna bir sebeptir.

82. Böyle bir habibten böylesi bir talep müstesna, cenneti gerektiren sayısız esbabın…

83. Bu şundan daha kolay değildir. Ve o bundan Ona daha zor değildir…

84. Bu âlemin cereyanında, güneşlerin ve ayların, ağaçların ve nehirlerin teshirinde…

85. Bu hâlet zaruri olarak, üzerine şahit olunan şu sermedî saltanatın kaim olması için…

86. Nasıl ki edna bir şuuru olan, kerim olan bir melikin kendisine giden misafirleri için…

87. İnsanın anlaması gerekir ki bu dünya zatı için ve zatı ile değildir…

88. Ve onun sakinleri misafirlerdir. Rabb-i Kerim onları dâru’s-selâma davet ediyor…

89. Şu müzeyyenat, Rahman’ın ehl-i iman için cennetlerde iddihar ettiği nimetlerin suretleridir…

90. Şu fâni masnuat fena için değildir. Belki kısa bir zaman toplanmışlar…

91. İnsanın anlaması gerekir ki insan başıboş değildir…

92. Bahara ait güzel masnuatın güze ait tahribatı ancak vazifelerinin bitmesiyle terhislerdir…

93. Ve bahusus bu âlemin mutasarrıfının tam bir hafîziyeti vardır…

94. Çünkü biz müşahede ediyoruz ki vazifesinin bitmesiyle ömrü tamamlanan…

95. Eğer kanun-u hıfzın ve hafîziyetin ihatasının azametini hatta seyyâlât-ı zâilatta bile…

96. Çünkü insan rububiyetin külliyat-ı şuununa bir şahit gibidir…

97. İnsan başıboş bırakılacağını ve yarın hesaba çekilmeyeceğini mi zanneder…

98. Bahusus bu âlemin maliki icadı kendisine kolay olan şeyi tekrarla vaat etmiştir…

99. Bahusus bu âlemde muhteşem ve sermedî bir rububiyetin tezahürlerini…

100. Belki bu rububiyetin perdeleri içindeki bu dünyanın ancak tecrübe için…

101. Zahirden hakikate geçen bütün ervah-ı niyyere, kulub-u münevvere ve ukul-u nuraniye sahipleri…

102. Bahusus bu âlemin mutasarrıfı her vakitte; günde, senede, asırda ve devirde…

103. Eğer dilersen, bahara ait haşirde ihya-i arzın keyfiyeti hakkında teemmül et…

104. Harfleri silinmiş üç yüz bin kitabı, hep birlikte ve karışık bir hâlde galatsız…

105. Eğer dilersen, bu temsilin hakikatini bu keyfiyette görmek için (şu) ayete bak…

106. Bu tasarrufattan anlaşılıyor ve şu şuunattan neticeye varılıyor ki…

107. Ve bahusus şu Rabb-i Sermedî ve Sultan-ı Ezelî ve Ebedî, şu zail menzillerde…

108. O zaman akıl sahipleri için bu meşhud hikmetin, basiret sahipleri için bu bedihi inayetin…

109. Ey meselenin başından buraya kadar fehmiyle bana arkadaşlık eden zat…

110. Sakın zannetme ki esmâ-i hüsnadan ahireti ve haşri iktiza edenler Hakîm, Kerîm, Rahîm…

111. Şüphesiz haşir meselesi üzerinde ittifak ettikleri bir meseledir…

112. Bir vecih Hâlıkına bakar. Bu vecihte vahdaniyete şehadet ve işaret eden…