86. Nasıl ki edna bir şuuru olan, kerim olan bir melikin kendisine giden misafirleri için…

Lâsiyyemat mütalaasına kaldığımız yerden devam ediyoruz:

نعم  evet  كما يَتفطّن  nasıl ki anlar  مَن  o kimse ki  له أدنى شعور  onun edna bir şuuru vardır  إذا صادف  rastladığında  في طريقه  yolunda  منـزلا  bir menzile  أعده ملِكٌ كريم  onu kerim olan melik hazırlamış  في الطريق  yolda  لمسافريه الذين يذهبون إليه  kendisine giden misafirleri için… 

Evet, nasıl ki edna bir şuuru olan, kerim olan bir melikin, kendisine giden misafirleri için yolda hazırlamış olduğu bir menzile, yolu üzerinde rastladığında anlar…

ثم  üstelik  إن الملك  şüphesiz melik  قد صرف ملايينَ الدنانيرِ  milyonlar dinar harcamış  لِتزيينِ المنـزلِ  menzilin tezyini için  لتَنـزُّهِ ليلةٍ واحدة  tek bir gecenin tenezzühü için.

Üstelik şüphe yok ki (bu) melik, menzilin tezyini ve tek bir gecenin tenezzühü için milyonlar dinar harcamış. 

ثم رأى  sonra (edna şuuru olan o kimse) gördü  أن أكثر المزينات  tezyin edilenlerin (süslü ve nakışlı eşyanın) ekserisi  صورٌ  suretlerdir  وأنموذجاتٌ  ve numunelerdir.

Sonra gördü ki tezyin edilen eşyanın ekserisi suretlerdir ve numunelerdir.

ثم رأى المسافرين  sonra misafirleri gördü  يذوقون من هذا  onlar bunun (tezyinin) bir kısmını tadıyorlar  وذلك للطعْم  hâlbuki şu (tatmak) tadım içindir  لا للشبع  doymak için değil  إذ  çünkü  لا يَشبَعون من شيء  hiçbir şeyden doymuyorlar. 

Sonra misafirleri gördü; onlar bunun (tezyinin) bir kısmını tadıyorlar. Hâlbuki şu (tatmak) tadım içindir, doymak için değil. Çünkü hiçbir şeyden doymuyorlar.

ويأخذ كل واحد  ve her biri alıyor  بـفُوطُوغْرَافِه المخصوص  özel fotoğrafıyla  صُوَرَ ما في المنـزل  menzildeki şeylerin suretlerini.

Ve (misafirlerden) her biri (kendine) özel fotoğrafıyla (yani hafızasıyla) menzildeki şeylerin suretlerini alıyor.

ويأخذ  ve kaydediyor  خُدّامُ الملك أيضا  melikin hizmetkârları da  صور معاملاتهم  onların muamelelerinin suretlerini  بغاية الدقة  nihayet dikkatle.

Ve melikin hizmetkârları da onların muamelelerinin suretlerini nihayet dikkatle kaydediyor.

ثم رأى  sonra gördü  أن الملِك يخرّب  melik tahrip ediyor  في كل يوم  her günde  أكثر تلك المزينات الغاليات القِيمةِ  kıymeti yüksek olan bu müzeyyenatın ekserisini  ويجدد  ve yeniliyor  لضيوفه الجديدين  yeni misafirleri için  مزيناتٍ أخرى  başka müzeyyenatla.

Sonra gördü ki melik her gün, kıymeti yüksek olan bu müzeyyenatın ekserisini tahrip ediyor ve yeni misafirleri için başka müzeyyenatla yeniliyor (eskisini yenisiyle değiştiriyor). 

ويَتفهّم بلا شك  (edna bir şuuru olan) şüphesiz anlar  أن لصاحب هذا المنـزل المؤقت  bu geçici menzilin sahibinin vardır  منازلَ عالية دائمة  âli ve daimî menzilleri  وثروةً غالية مخزونة  kıymetli ve depolanmış serveti  وسخاوة عظيمة كريمة  azim ve kerim cömertliği  وهو يريد  ve o istiyor  أن يُشوّق teşvik etmeyi  إلى ما عنده  katında olanlara  ويرغّبَهم  ve onları rağbet ettirmeyi  فيما  o şeylere ki  ادَّخره لهم  onu onlar için saklamış.

(Edna bir şuuru olan) şüphesiz anlar ki bu geçici menzilin sahibinin kıymetli ve depolanmış serveti, âli ve daimî menzilleri, azim ve kerim cömertliği vardır. Ve o, katında olanlara teşvik etmeyi ve onları, onlar için saklamış olduğu şeylere rağbet ettirmeyi istiyor.

İzah: Buraya kadar olan kısım Onuncu Söz’de şöyle geçiyor:

“Şu hakikate şu temsil dürbünüyle bak ki: Mesela sen yolda gidiyorsun, görüyorsun ki yol içinde bir han var… Bir büyük zat o hanı, kendine gelen misafirlerine yapmış… O misafirlerin bir gece tenezzüh ve ibretleri için o hanın tezyinatına milyonlar altınlar sarf ediyor… Hem o misafirler o tezyinattan pek azı ve az bir zamanda bakıp, o nimetlerden pek az bir vakitte, az bir şey tadıp doymadan gidiyorlar… Fakat her misafir kendine mahsus fotoğrafıyla o handaki şeylerin suretlerini alıyorlar… Hem o büyük zatın hizmetkârları da misafirlerin suret-i muamelelerini gayet dikkat ile alıyorlar ve kaydediyorlar… Hem görüyorsun ki o zat her günde, o kıymettar tezyinatın çoğunu tahrip eder. Yeni gelecek misafirlere yeni tezyinatı icad eder… Bunu gördükten sonra hiç şüphen kalır mı ki bu yolda bu hanı yapan zatın daimî pek âlî menzilleri… hem tükenmez, pek kıymetli hazineleri… hem müstemir, pek büyük bir sehaveti vardır… Şu handa gösterdiği ikram ile misafirlerini kendi yanında bulunan şeylere iştihalarını açıyor ve onlara hazırladığı hediyelere rağbetlerini uyandırıyor… Aynen onun gibi, şu misafirhane-i dünyadaki vaziyeti sarhoş olmadan dikkat etsen şu dokuz esası anlarsın…” (Onuncu Söz)

Onuncu Söz’de beyan edilen esaslar burada da zikrediliyor. Birinci esası sonraki derste mütalaa edeceğiz.

Yazar: Sinan Yılmaz