37. Sonra bak, sürekli bir yardım dilemeyle, şiddetli bir imdat içinde, hazin bir teveddütle…

On Birinci Reşha’nın mütalaasına kaldığımız yerden devam ediyoruz:

ثم انظر  sonra bak  كيف يتضرع  nasıl tazarru ediyor  باستمداد مديد  sürekli bir yardım dilemeyle  في غياث شديد  şiddetli bir imdat içinde  في استرحام بتودد حزين  hazin bir teveddütle (kendini sevdirmeyle) bir istirham (merhamet dileme) içinde  بحيث  o derece ki  يُسمع العرشَ والسموات  Arş’a ve semavata işittiriyor  ويُهيج وجدها  ve onların aşkını tahrik ediyor  حتى كأنّ يقول العرشُ والسموات  sonunda Arş ve semavat sanki diyor  آمين اللهم آمين  Âmin Allah’ımız Âmin.

Sonra bak, sürekli bir yardım dilemeyle, şiddetli bir imdat içinde, hazin bir teveddütle bir istirham içinde nasıl tazarru ediyor? Öyle ki (tazarruunu) Arş’a ve semavata işittiriyor, onları aşka getiriyor; sonunda Arş ve semavat sanki “Âmin Allah’ımız Âmin” diyor. 

ثم انظر  sonra bak  ممن يطلب  kimden istiyor  مسؤولَه  istediğini  نعم  evet  يطلب من القدير السميع الكريم  bir Kadîr-i Semi-i Kerîm’den istiyor  ومن العليم البصير الرحيم  ve bir Alîm-i Basîr-i Rahim’den (istiyor)  الذي  O ki  يسمع أخفى دعاءٍ  en gizli duayı işitir  من أخفى حيوان  en gizli bir hayvandan  في أخفى حاجة  en gizli ihtiyaç hakkında  إذ  zira  يجيبه  ona icabet ediyor  بقضاء حاجته  hacetinin kazasıyla  بالمشاهدة  bilmüşahade (görüldüğü üzere).

Sonra bak, istediğini kimden istiyor? Evet, bir Kadîr-i Semi-i Kerîm’den ve bir Alîm-i Basîr-i Rahim’den istiyor. O ki en gizli bir hayvandan, en gizli ihtiyaç hakkındaki en gizli duayı işitir. Zira gözümüzle görüyoruz ki hacetinin kazasıyla ona icabet ediyor.

İzah: Üstadımız “Kimden istiyor?” sorusuna kısaca “Allah’tan istiyor.” demiyor; Allah’ı tavsif ediyor. Çünkü Üstadımız her daim marifetullah dersi yapar. Sadece “Allah” deyip geçmez; makama uygun bir tavsifle Allah’ı tanıtır, isim ve sıfatlarını öğretir.

Üstadımız burada Allah’ı şöyle tavsif etti: O, bir Kadîr-i Semi-i Basir’dir ve bir Alîm-i Basîr-i Rahim’dir. Yine O, en gizli ve en küçük bir hayvanın, en cüzî ihtiyacı için, lisan-ı hâliyle yaptığı duayı işitir, kabul eder; ihtiyacını ona ihsan eder. Mesela bir sinek lisan-ı hâliyle kanat ister, Allah ona kanat ihsan eder. Balık yüzgeç ister, ona yüzgeç ihsan eder. Bir böcek ayak ister, göz ister, kulak ister; ister de ister… Ne isterse hepsini ona in’am eder.

Bunlar gibi, en gizli ve en küçük bir hayvanın en cüzî ihtiyacı için, lisan-ı hâliyle yaptığı duayı işitir, kabul eder ve ihtiyacını ona ihsan eder. Hayvanata yapılan bütün ihsanlar onların lisan-ı hâlleriyle yaptıkları duaya bir icabettir.

وكذا  ve keza  يُبصر  görür  أدنى أملٍ  en adi bir arzuyu  في أدنى ذي حياة  en adi bir zihayatta  في أدنى غاية  en adi bir gaye hakkında  إذ  zira  يوصله اليها  onu ona ulaştırıyor  من حيث لا يحتسب  zannetmediği (ummadığı) yerden  بالمشاهدة  bilmüşahade (görüldüğü üzere)  ويُكرِم ويَرحم  ikram ediyor ve merhamet ediyor  بصورة حكيمة  hakîm bir şekilde  وبطرز منتظَم  ve muntazam bir tarzda.

Ve keza, en adi bir zihayatta, en adi bir gaye hakkındaki en adi arzuyu görür. Zira gözümüzle görüyoruz ki ummadığı yerden onu (arzusunu) ona ulaştırıyor; hakîm bir şekilde ve muntazam bir tarzda ikram ve merhamet ediyor.

İzah: O Allah ki en küçük bir hayat sahibinin, en küçük bir gayesi için olan, en küçük bir emelini görür ve arzusunu ona yetiştirmekle ona ikram ve merhamet eder.

– Mesela sinek uçmak ister, arzusu gayesi budur; ona uçma öğretilir.

– Balık yüzmek ister, denizleri aşmak ister, emeli gayesi budur; ona yüzme öğretilir.

– Bir kuş göç etmek ister, memleketleri aşmak ister, arzusu gayesi budur; ona uçma öğretilir ve yolu ilham edilir.

Bunlar gibi, her bir varlık, küçük olsun büyük olsun, âli olsun adi olsun, neyi arzuluyorsa, emeli ve gayesi neyse; bu arzusu bilinir, ona in’am ve ikram edilir.

Üstadımız mezkûr beyanıyla, en küçük ve en hakir mahluklara yapılan muameleyi gösteriyor. Bundan da şu neticeye ulaşılır: Hiç mümkün müdür ki o Zat-ı Kerim, en hakir mahlukunun sesini işitsin, duasına icabet etsin ve matlubunu ona versin; sonra en büyük kulunun, bütün kâinatı arkasına alarak yaptığı duayı işitmesin, kabul etmesin ve arzusunu ona ihsan etmesin? Yani sivrisineğin sesini duysun, -hâşâ- gök gürültüsünü işitmesin. Bu hiç mümkün müdür?

لا يبقى ريبٌ  hiç şüphe kalmaz  في أنّ هذه التربيةَ والتدبير  bu terbiye ve tedbirin olduğu hususunda  من سميع عليم  bir Semi-i Alîm’den  ومن بصير حكيم  ve bir Basir-i Hakîm’den.

Bu terbiye ve tedbirin, bir Semi-i Alîm’den ve bir Basir-i Hakîm’den olduğu hususunda hiçbir şüphe kalmaz. 

İzah: Bütün mahlukat Allah’a karşı üç şekilde dua eder:

1. Lisan-ı ihtiyaçla

2. Lisan-ı istidatla

3. Lisan-ı ızdırarla

Mesela bir kuş lisan-ı ihtiyaçla kanat ister, göz ister, ayak ister ve hakeza… Lisan-ı istidatla uçmak ister, yolunu bulmak ister, avını yakalamak ister ve hakeza… Lisan-ı ızdırarla da en zor anlarda ihtiyacının karşılanmasını ister.

İşte mahlukatın bu lisanlarla yapmış oldukları dualara öyle bir tarzda icabet edilir ki her biri farklı bir şekilde terbiye edilip ihtiyaçları mükemmelen karşılanır. Bu tedbir ve faaliyetler öyle intizamla cereyan eder ki hiçbir eksik, hiçbir kusur, hiçbir noksan bu işlerde gözükmez. Hiçbir varlık unutulmaz, birbiriyle karıştırılmaz.

Böyle eksiksiz, kusursuz ve noksansız bir faaliyet, her sesi işiten bir Semî’nin, her şeyi gören bir Basîr’in, her şeyi bilen bir Alîm’in ve her işinde hikmet sahibi olan bir Hakîm’in varlığını güneş gibi ispat eder, şüpheye yer bırakmaz. Çünkü fiiller failsiz, isimler müsemmasız ve sıfatlar mevsufsuz olmaz ve olamaz.

Risaleleri okurken, cümle cümle hatta bazen kelime kelime ilerlemeliyiz. Ancak bunu yaparken de bütünü gözden kaçırmamalıyız. Yani metnin odak noktasını asla kaybetmemeliyiz. Bir delilin mütalaası bittiğinde, o delili ezberden anlatabilmeli ve metinde geçen cümlelerin o delile olan delaletini fehmetmeliyiz.

Bakın, Üstadımız hâlen Peygamberimizin ne dua ettiğini açıklamadı. Çünkü önce kalpleri ve akılları şuna ikna etmek istiyor:

1. Bu duayı Allah katındaki en makbul kul yapmış ve bütün kâinat onun duasına Âmin demiş.

2. Bu duanın kabulü bütün mahlukat için çok önemlidir. Çünkü onların kemali ve kıymetlerinin tahakkuku bu duanın kabulüne bağlıdır.

3. Kendisine dua edilen zat da öyle cömert ve merhametlidir ki en küçük ve en gizli mahlukların sesini işitir, dualarını kabul eder; ihtiyaçlarını onlara göndermekle onlara ikram ve merhamet eder.

Buraya kadar olan izahla akıl ve kalp şuna hazırlandı: Peygamberimizin kâinatı arkasına alarak yaptığı dua elbette kabule daha şayandır ve elbette kabul edilecektir. Akıl ve kalp artık bu manaya hazır. Artık Efendimizin yaptığı duaya geçilebilir.

Bu sözlerimle şunu anlatmak istiyorum: Üstadımız önce aklı, kalbi ve nefsi hakikate yavaş yavaş hazırlıyor; hakikati ondan sonra beyan ediyor. Hakikate hazır hâle gelen akıl, kalp ve nefis hakikati işitir işitmez kabul ediyor. İşte Risalelerdeki kuvvet bu usul ve tarzdan ileri geliyor. (Peygamberimizin ne dua ettiği ve Allah’tan ne istediği  On İkinci Reşhada izah edilmiştir.

Yazar: Sinan Yılmaz