14. Ağlayan ve şikâyet eden yetimler olan hayat sahipleri, tesbihatlarında zâkirlere…

Beşinci Reşhanın mütalaasına kaldığımız yerden devam ediyoruz:

وتحول  ve dönüştü  ذَوُو الحياة  hayat sahipleri  منها  ondan (kâinattan)  الايتامُ الباكون المشتكون  ağlayan ve şikâyet eden yetimler olan  ذاكرين في تسبيحاتهم  tesbihatlarında zâkirlere  شاكرين لترخيصاتهم عن وظائفهم  ve vazifelerinden terhisleri sebebiyle şâkirlere.

Ve ondan (kâinattan); ağlayan ve şikâyet eden yetimler olan hayat sahipleri, tesbihatlarında zâkirlere ve vazifelerinden terhisleri sebebiyle şâkirlere dönüştü.

İzah: Kâinata küfür gözüyle bakıldığında hayvanlar ve insanlar yetimler gibi olup ölümün ve firakın korkusundan feryat ediyorlardı. İman gözüyle bakıldığında ise her biri tesbihatlarında zâkir ve vazifelerinden terhisle şâkir sıfatını takındı.

Bu makamda şöyle bir soru akla gelebilir:

— İnsanlar zâkir ve şâkir sıfatını takınabilir. Ancak hayvanatın zâkir ve şâkir olması nasıl mümkündür? Onların aklı mı var ki zâkir ve şâkir olabilsin?

Bu soruya cevaben deriz ki:

Evet, hayvanat da zâkir ve şâkir olabilir. Bu meselenin birçok delili vardır. Birinci delilimiz, Neml suresinin 16. ayetidir. Bu ayet-i kerimede Hz. Süleyman (a.s.) şöyle diyor:

عُلِّمْنَا مَنْطِقَ الطَّيْرِ

“Bize kuş dili öğretildi.”

Bu ayetin açık beyanıyla, Hz. Süleyman (a.s.) kuşlarla konuşabiliyor ve onların lisanını anlayabiliyordu. Demek, kuşların manalı sözleri var.

— Eğer sözlerinde bir mana olmasaydı, Hz. Süleyman onlarla ne konuşacaktı?

— Manasız sesler çıkaranla konuşulur mu?

Konuşulmaz. İşte Hz. Süleyman’ın kuşlarla konuşması ispat eder ki kuşlar manalı sözler söylüyor. Manalı söz söyleyebilenler niçin zikredip “zâkir” ve şükredip “şâkir” olamasın?

İkinci delilimiz, Neml suresinin 21 ve 25. ayetleri arasıdır. Bu ayetlerde Hz. Süleyman (a.s.) ile hüdhüd kuşu arasında geçen bir konuşma anlatılır. Şöyle ki: Hz. Süleyman kuşları teftiş eder. Hüdhüd kuşu bu teftişte yoktur. Şimdi, bu sahneyi Kur’an’ın ayetleriyle takip edelim:

“Hz. Süleyman dedi ki: Hüdhüdü niçin göremiyorum? Yoksa kayıplara mı karıştı? Ona şiddetli bir şekilde azap edeceğim yahut keseceğim! Ya da bana (mazeretini gösteren) apaçık bir delil getirecek. Çok geçmeden hüdhüd gelip dedi ki: Ben senin bilmediğin bir şeyi öğrendim. Sebe’den sana çok doğru bir haber getirdim. Onlara hükümdarlık eden, kendisine her türlü imkân verilmiş ve büyük bir tahta sahip olan bir kadınla karşılaştım. Onun ve kavminin Allah’ı bırakıp güneşe secde ettiklerini gördüm. Şeytan kendilerine yaptıklarını süslü göstermiş de onları doğru yoldan alıkoymuş. Bunun için hidayet bulamıyorlar. Göklerde ve yerde gizleneni açığa çıkaran, gizlediğinizi ve açıkladığınızı bilen Allah’a secde etmiyorlar.” (Neml 21-25)

Bu sözleri bir peygamber değil, hüdhüd kuşu söylüyor. Allah’ı “Göklerde ve yerde gizleneni açığa çıkaran, gizlediğinizi ve açıkladığınızı bilen” diye vasfediyor. Şimdi şunu soruyoruz:

— Allah’ı böyle vasfedebilen bir kuş Allah’ı niçin zikredemesin ve O’na niçin şükredemesin?

Bu meseledeki üçüncü delilimiz, Neml suresinin 18. ayetidir. Bu ayetin beyanıyla, Hz. Süleyman (a.s.) ve ordusu vadiye girdiklerinde bir karınca şöyle seslenir:

يَا أَيُّهَا النَّمْلُ اُدْخُلُوا مَسَاكِنَكُمْ لاَ يَحْطِمَنَّكُمْ سُلَيْمَانُ وَجُنُودُهُ وَهُمْ لاَ يَشْعُرُونَ    

“Ey karıncalar! Evlerinize girin. Süleyman ve ordusu, farkına varmadan sizi ezmesin!”

Bakın, karınca Hz. Süleyman’ı tanıyor. Ordusunun kendilerini ezebileceğini biliyor ve karıncalara, “Evlerinize girin.” diyor. Bunu yapabilen bir karınca Allah’a zâkir ve nimetlerine şâkir olamaz mı?

Bu meseledeki dördüncü delilimiz şu: Üstad Hazretleri 19. Mektup’ta Peygamberimiz (a.s.m.)’ın mucizelerini anlatırken kurt hadisesini şöyle naklediyor:

Bir kurt keçilerden birisini tutmuş, çoban kurdun elinden kurtarmış. Kurt demiş ki:

— Allah’tan korkmadın, benim rızkımı elimden aldın.

Çoban demiş:

— Ne acayip, kurt konuşur mu?

Kurt ona demiş:

— Acip senin hâlindedir ki bu yerin arka tarafında bir zat var ki sizi cennete davet ediyor, peygamberdir; onu tanımıyorsunuz.

Çoban kurda demiş:

— Ben gideceğim. Fakat kim benim keçilerime bakacak?

Kurt demiş:

— Ben bakacağım.

Çoban çobanlığı kurda devredip gelmiş, Resulü Ekrem (a.s.m.)’ı görmüş, iman etmiş; dönüp gitmiş. Kurdu çoban olarak bulmuş, zayiat yok. Bir keçi ona kesmiş çünkü ona üstatlık etmiş.

Üstadımız bu hadisenin senedini 19. Mektup’ta vermiş. Biz sözü uzatmamak için bu kısmı yazmadık. Şimdi sorumuz şu:

— Bir kurt Allah’ın ilhamı sayesinde peygamberimizi tanıyor ve çobana üstatlık yapıyor. Bunu yapabilen bir kurt Allah’ı niçin zikredemesin ve nimetlerine niçin şükredemesin?

Bu meselenin delilleri çoktur. Bu makamda mezkûr dört delille iktifa edelim. Tabii bu mesele imani bir meseledir. Biz Kur’an’a ve hadise iman ederiz, verdiği haberi de kabul ederiz. İmanı olmayanın itirazına da ehemmiyet vermeyiz.

Sözün özü deriz ki: Küfür gözüyle kâinata bakıldığında hayvanlar ve insanlar ölümün ve firakın korkusundan ağlayan yetimlere benzer. İman gözüyle bakıldığında ise onların ağlamadığı, o seslerin ya zikir ya da şükür olduğu anlaşılır. Bununla da bütün hayvanat ve insanlar ibadette zâkir ve hâlıkına şâkir vaziyeti alır.

Kâinata iman gözüyle bakıldığında kâinatın aldığı şeklin dördüncü maddesini mütalaa ettik. Sonraki derste beşinci maddeyi mütalaa edeceğiz.

Yazar: Sinan Yılmaz