21. Nevilerin pek dağınık bulunmasından, pek geniş bir tasarrufla harika bir hüsn-ü sanat…

Lâsiyyemalar mütalaasına kaldığımız yerden devam ediyoruz:

Nevilerin pek dağınık bulunmasından, pek geniş bir tasarrufla harika bir hüsn-ü sanat, ilim ve kudretiyle her şeyin yanında bulunan zata hastır. (Mesnevi-i Nuriye, Lâsiyyemalar)

Cenab-ı Hak sadece bahçemizdeki ağacı yaratmıyor; o ağacın yeryüzüne dağılmış yüz binlerce ferdini aynı anda yaratıyor.

Hem sadece bahçemizdeki gülü halk etmiyor; yeryüzünü bir bahçe yapıp, aynı anda o gülün milyonlarca ferdini halk ediyor.

Yine sadece bahçemizdeki kuşu icat etmiyor; o nevin yeryüzüne yayılmış milyonlarca ferdini aynı anda icat ediyor.

Hem sadece bizim sahilimizdeki balığı yaratmıyor; o balığın milyonlar ferdini farklı denizlerde aynı anda yaratıyor.

Her nevin milyonlar, milyarlar ferdi var. Bu fertler de yeryüzüne dağılmış. Hepsi aynı anda, aynı tarzda, aynı sanatla yaratılıyor. Aynı boyayla boyanıp, aynı cihazlarla teçhiz ediliyor.

Yeryüzüne dağılmış olan nevlerin pek geniş bir tasarrufla -yani yeryüzü büyüklüğünde ve yeryüzünü kuşatan bir tasarrufla- aynı hüsn-ü sanatla yaratılmaları; sânileri olan zatın, ilim ve kudretiyle her şeyin yanında olduğuna delildir. Böyle bir faaliyet ancak ilim ve kudretiyle her şeyin yanında olan zata mahsustur. O’ndan başkası bu sikkenin sahibi olamaz.

Bu delilin tefekkürünü şöyle yapalım:

1. Önce etrafımızdaki zihayata bakalım ve onlardaki hüsn-ü sanatı tefekkür edelim.

2. Sonra sanatını tefekkür ettiğimiz zihayatın milyonlar ferdinin yeryüzüne dağıldığını ve her yerde olduğunu düşünelim.

3. Sonra hepsinde aynı hüsn-ü sanatın bulunduğunu; hiçbirinde eksiklik, kusur ve noksanlık olmadığını tefekkür edelim.

4. Şu soruyu kendimize soralım: Bir nevin yeryüzüne dağılmış fertlerini aynı anda, aynı tarzda ve aynı hüsn-ü sanatla yaratabilmek için sâniinde hangi sıfatların olması lazım?

5. Cevaben diyelim ki: Pek çok sıfatla birlikte, nihayetsiz bir ilmi ve sonsuz bir kudreti olmalıdır. İlmi her şeyi ihata edemeyen ve kudreti her şeye yetmeyen bu faaliyetin faili olamaz. Böyle bir ilim ve kudret de ancak ve ancak Allahu Teâlâ’ya mahsustur.

Bu dersimizde şu cümlenin mütalaasını yaptık:

Nevilerin pek dağınık bulunmasından, pek geniş bir tasarrufla harika bir hüsn-ü sanat, ilim ve kudretiyle her şeyin yanında bulunan Zata hastır. (Mesnevi-i Nuriye, Lâsiyyemalar)

Yazar: Sinan Yılmaz