12. Mutlak bir intizamla, sürat-i mutlakada meydana geliyor.

Üstadımız bahar mevsiminde gözüken hakîmâne icadı maddeliyordu. Kaldığımız yerden devam ediyoruz.

3. Mutlak bir intizamla, sürat-i mutlakada meydana geliyor. (Mesnevi-i Nuriye, Lâsiyyemalar)

(Sürat-i mutlaka: Sonsuz hız)

Bu üçüncü maddede, eşyadaki intizamı ve bu intizamın sürat-i mutlakada meydana gelmesini -yani çok hızlı bir şekilde yaratılmasına rağmen son derece intizamlı olmasını- mütalaa edeceğiz.

Çok çabuk yapılan işlerde intizam yoktur. Mesela bir terzi hızlıca bir ceket dikse, ceketin bir kolu uzun, diğer kolu kısa olur. Bir ressam çabucak bir resim çizse, resim aslına benzemez. Bir heykeltıraş hızlıca bir heykel yapsa, intizamı muhafaza edemez. Ya kolu uzun olur ya ayağı kısa olur ve hakeza…

Şu âleme baktığımızda ise eşya son derece süratle vücuda geliyor. Mesela bir ağaca bakıyoruz, bugün dalında olmayan meyveler ertesi gün dalda asılı duruyor. Bugün dalında olmayan çiçek ertesi gün dalda tebessüm ediyor.

Yine bir bahçeye bakıyoruz, bugün olmayan çiçek ertesi gün vücud buluyor. Bugün olmayan bitki ertesi gün var oluyor.

Yine mesela sineklere bakalım:

Kışın bir tane göremezsiniz. Yaz mevsimi bir geldi mi birkaç hafta zarfında her taraf sinekle dolar. Hz. Âdem’den kıyamete kadar, yaratılmış ve yaratılacak olan bütün insanlardan daha çok sinek bir yaz mevsiminde yaratılır.

Sinek demişken, üzerinde biraz konuşarak intizamı tefekkür edelim:

Sineklerin bugüne kadar 150.000 türü keşfedilmiş. Bilim adamları bir milyon tür sinek olduğunu tahmin ediyor. Hiçbir tür başkasına benzemiyor. Her bir sineğin aza ve cihazları son derece intizamla küçücük vücuduna yerleştirilmiş.

Mesela karasinek dediğimiz sineğin dört bin küçük gözü bulunuyor. Bu gözlerin her biri tek bir göz gibi işlev görüyor. Dört bin küçük göz o küçücük vücuda intizamla yerleştirilmiş. Sineğin ağzı dört farklı parçadan oluşuyor. Her sineğe bu parçalar muntazaman takılmış. Sineğin antenine, altı farklı iğneden oluşan kalın iğnesine, iğnesini içinde sakladığı kılıfına ve saymaktan âciz olduğumuz diğer aza ve cihazlarına baksak, her birinde mucizevî bir intizam görüp, bu intizama secde ederiz.

Her yaz mevsiminde milyarlarca sinek nihayetsiz bir sürat ve intizamla birkaç hafta zarfında yaratılır, hiçbiri bu intizamın dışında kalmaz.

Sinek gibi, bütün hayvanat ve nebatat son derece hızlı bir şekilde icat edilir lakin hiçbiri intizamından bir şey kaybetmez. Vücudu, sureti, elbisesi, aza ve cihazları tam bir intizam içindedir.

İşte böyle bir sürat-i mutlakada tam bir intizamla meydana gelen eşya, perde arkasında iş gören Allahu Teâlâ’nın vücub-u vücudunu ve vahdaniyetini ispat eder.

Bugünkü ödevimiz şu olsun: Dersten sonra âleme nazar edelim; kuşlara, böceklere, ağaçlara, çiçeklere ve diğer eşyaya bakalım. Görebildiğimiz kadar onlardaki intizamı görmeye çalışalım. Sonra da şunu düşünelim:

Bu mahluk son derece hızlı bir şekilde, neredeyse ân-ı vâhidde yaratıldı. Buna rağmen mükemmel bir intizamı var. Vücudu, şekli, sureti, elbisesi, aza ve cihazları nihayet derecede muntazamdır. Böyle bir sürat-i mutlakadaki intizam-ı mutlak ancak ve ancak Allah’ın yaratmasıyla olabilir ve O’nun kuvvetinden çıkabilir.

Bu manayı tefekkür edelim, sonra da bu manaya uygun lafızlarla Allah’ı zikir ve tesbih edelim.

Her zaman dediğim gibi, mananın boyasıyla boyanmanın ve manayı akla ve kalbe işletmenin en kısa yolu tefekkürdür. Bu hakikati en az bir saat tefekkür edelim. Daha sonra dilerseniz, bir sonraki derse geçebilirsiniz.

Bu dersimizde şu cümlenin mütalaasını yaptık:

3. Mutlak bir intizamla, sürat-i mutlakada meydana geliyor. (Mesnevi-i Nuriye, Lâsiyyemalar)

Yazar: Sinan Yılmaz