7. Ancak o memurların vazifesi dellallıktır ki kudretin icraatını ilan ediyorlar.

Lem’alar mütalaasına kaldığımız yerden devam ediyoruz:

Ancak o memurların vazifesi dellâllıktır ki kudretin icraatını ilan ediyorlar. (Mesnevi-i Nuriye, Lem’alar)

(Dellâllık: İlancılık)

Sebepler Allah’ın memurları hükmündedir. Vazifeleri Allah’ın kudretinin icraatını ilandır.

Mesela ağaç sebep, meyve ise neticedir. Meyvenin yaratılışında ağacın hiçbir tesiri ve müdahalesi yoktur. Ağaç Allah’ın bir memuru hükmündedir. Vazifesi ise kudretin icadı olan meyveyi, eli hükmündeki dalıyla bize uzatmaktır. İşte ağacın meyveyi bize uzatması kudretin icraatını ilandır.

Âdeta ağaç lisan-ı hâliyle şöyle der:

— Bana bakın, sözümü dinleyin! Beni bir çekirdekten kim çıkarmışsa, dallarımdaki meyveleri de bana o takmış.

— Kuru bir daldan bu leziz meyveyi çıkarmak ancak ve ancak kudreti sonsuz, rahmeti sonsuz, hikmeti sonsuz bir zatın işi olabilir.

— Ben meyvenin sahibi ve yaratıcısı değilim. Ben kendime sahip değilim ki meyvenin sahibi olayım. Vazifem sadece memurluktur. Rabbimin emriyle hareket ederim. Sözümü duymasını bilene sözümle, sözüme kulak tıkayana ise meyvem ile kudretin icraatını ilan ederim…

Şimdi de bir tavuğu dinleyelim, bakalım o ne diyor? O da diyor ki:

— Benim gibi bir âciz ve cahil bu yumurtayı nasıl yapsın?

— Değil ben, bütün insanlar toplansanız, siz bu yumurtayı yapabilir misiniz?

— Ne siz ne de ben bu harikulade icraatın faili olamayız. Ben sadece vazifedar bir memurum. Vazifem kudretin icraatını ilandır. İşte bu yumurta da benim ilannamemdir…

Ağaç gibi, tavuk gibi her bir sebep lisan-ı hâliyle konuşmaktadır. Duymasını bilene sözüyle, duymasını bilmeyene ise kendisine takılan aza ve cihazlarla Allah’ın kudretinin azametini anlatmaktadır. Tek vazifesi dellallıktır, kudretin icraatını ilandır.

Bu dersimizde şu cümleyi anlamaya çalıştık:

Ancak o memurların vazifesi dellallıktır ki kudretin icraatını ilan ediyorlar. (Mesnevi-i Nuriye, Lem’alar)

Yazar: Sinan Yılmaz