27. İkinci Söz’de geçen, “Terhisatı soymak ve talan etmek tevehhüm etmişsin.” ne demektir?

Soru: İkinci Söz’de kâfirin kâinata bakışı anlatılırken şöyle deniliyor:

— Terhisatı soymak ve talan etmek tevehhüm etmişsin.

Bu sözün manası nedir?

El-cevap: Müminin nazarında her bir mahluk, esmâ-i İlahîyenin bir kitabı ve şirin bir mektubudur. Her bir mevcud, Allah’ın isimlerinin aynası, sıfatlarının mazharı ve ef’alinin tezgâhıdır. Zaten yaratılış sebepleri de bu ayinedarlıktır ve esmâ-i hüsnâya karşı bu mazhariyettir.

Yine mahlukatın evamir-i tekviniyeye karşı yaptıkları vazife onların hususi ibadetleridir.

İşte her bir mahluk, esmâ-i İlahiyeye ayine olabilmek ve vazifesini görebilmek için, hadsiz maddi ve manevi cihazlarla donatılmış, aza ve duygularla teçhiz edilmiştir. Âdeta her birine milyonlar masraf yapılmış ve antika bir sanat eseri olarak yaratılmıştır.

Vakta ki vazife tamamlanır; işte o zaman terhis vakti gelir!

Yani bir mahluk yaratılır:

– Allah’ın isim ve sıfatlarına ayna ve mazhar olur.

– Evvela Allahu Teâlâ kendi cemalini ve kemalini o aynada bizzat temaşa eder.

– Sonra okumasını bilen herkes bu Rabbanî mektubu okur, onda tecelli eden esmayı tefekkür eder ve onunla cemal-i İlahîyi ve kemal-i Rabbanîyi temaşa eder.

– Yine o mahluk, evamir-i tekviniyeye dair vazifesiyle bir nevi ibadette bulunur.

– Allah’ı zikir ve tesbih eder…

Ve bunlarla gibi vazifeleri eda eder. Vazife bitince de terhis vakti gelir…

Nasıl ki askerliği biten bir nefer silahlarını teslim eder ve öyle terhis olur. Aynen bunun gibi, vazifesi biten ve terhis vakti gelen bir mahluk da silahlarını ölüm ile teslim eder. Yani kendisine emanet edilen hayatı, vücudu, aza ve cihazatı bu dünya kışlasında bırakır ve ruhuyla başka bir âleme gider.

Bu manasıyla ölüm bir terhistir ve vazifeden bir paydostur. Mümin ölüme böyle bakar…

Kâfirin nazarında ise ölüm bir soymak ve talandır. Yani ölüm gelir ve o mahlukun hayatını, vücudunu, aza ve cihazatını ve her şeyini alır; âdeta onu soyup talan eder. Kâfirin gözünde ölüm terhis değil, soymaktır; vazifeden paydos değil, talandır; istirahat için daha güzel bir âleme gitmek değil, yağmadır…

İşte İkinci Söz’de geçen, “Terhisatı soymak ve talan etmek tevehhüm etmişsin.” ifadesiyle bu mana kastedilmiştir.

Bu fakiri de duanızda unutmayın ve Allah’a emanet olun.

Yazar: Sinan Yılmaz