25. Evliyaya tuzak olan hayaller, İlahî bahçelerin ay yüzlü güzellerinin akisleridir.

Soru: Üstad Hazretleri 2. Şua’da Mevlana Celaleddin’in şöyle dediğini naklediyor:

— Evliyaya tuzak olan hayaller, İlahî bahçelerin ay yüzlü güzellerinin akisleridir.

Bu cümlenin manası nedir?

El-cevap: İlahî bahçeler ile şu yeryüzündeki bağlar, bahçeler, bostanlar vs. kastedilmiş. Ay yüzlü güzeller de bu bahçelerdeki mahlukattır. Çiçekten kuşa, böcekten ağaca, meyveden nebata kadar her şey, bu İlahî bahçelerin ay yüzlü güzelleridir. Onların akisleri de onlarda tecelli eden esmâ-i İlahiyedir. Zaten onları böyle ay yüzlü güzel yapan da esmâ-i hüsnanın tecellileridir.

Bu akislerin evliyaya tuzak olması da şudur:

— Acaba evliya onlara mana-yı harfîyle mi bakacak yoksa mana-yı ismîyle mi?

— Onlarda tecelli eden güzellikleri gördüklerinde, “Ne güzel” mi diyecekler yoksa “Ne güzel yapılmışlar” mı diyecekler?

— Sadece onlardaki cüz’î cemali ve kemali görmekle mi yetinecekler yoksa tevhid aynasıyla bakıp, emsali eşyayı yan yana dizip, omuz omuza verdirip, o cemal ve kemale ayine-i tevhidle mi bakacaklar? Yani o cüz’î cemal ve kemali büyütüp küllileştirecekler mi?

İşte bunlar gibi hâller evliyanın tuzakları yani imtihanı olmuştur.

– Kimi nakışta kalmış kimi Nakkaş’a geçmiş.

– Kimi süsle oyalanmış kimi Müzeyyin’le meşgul olmuş.

– Kimi ziyneti sevmiş kimi ziynetin sahibine âşık olmuş.

– Kimi nimette kalmış kimi nimette Mün’im’i görmüş.

– Kimi “Ne güzel.” demiş kimi “Ne güzel yapılmış.” demiş.

Ve hakeza, kimi imtihanı geçmiş kimi sınıfta kalmış…

Yazar: Sinan Yılmaz