75. Gaflet zamanında letaif ile havâssın hükümlerini iltibas ile birbirine benzetir…

Soru: Mesnevî’de şöyle geçiyor:

“Fıtrat-ı insaniyenin garib bir hâli, gaflet zamanında letaif ile havâssın hükümlerini iltibas ile birbirine benzetir, tefrik edemez. Mesela: El ile gözü birbirine benzetip hizmetlerini ve vazifelerini tefrik edemeyen bir mecnun, yüksekte gözüyle gördüğü bir şeyi almak için elini uzatıyor. El gözün komşusu olduğu münasebetle, onun yaptığı işi, el de yapabilir zanneder.” (Mesnevi-i Nuriye, Habbe)

Bu bölümde anlatılmak istenen şey nedir? Havas ile letaifin farkı nedir?

Elcevab: Bu bölümde anlatılmak istenen şey, kalbe ait vazifenin gözden beklenmemesidir. Şöyle ki:

“Letaif” ifadesiyle başta kalb ve vicdan olarak Allah’ı bilmek ve tasdik etmekle mükellef olan latifeler kastedilmiştir. “Havas” ile de başta göz olarak duyu organları kastedilmiştir.

Allah’ı bilmek ve tasdik etmek kalbin, vicdanın ve diğer latifelerin işidir; gözün ve diğer havassın değil…

Üstad Hazretleri bu hususta şöyle diyor: “Basar masnuatı görüp de basiret Sânii görmezse çok garip ve pek çirkin düşer.” (Mesnevi-i Nuriye)

Bir kimse kalbin vazifesini göze yaptırmaya çalışsa, yani şöyle dese:

— Ben gözümle Allah’ı görmüyorum, o hâlde inanmam…

Böyle diyen kişi, letaifin vazifesini havastan bekliyordur. Zira Allah’ı bilmek ve tasdik etmek kalbin ve diğer letaifin vazifesidir, gözün değil. Göz masnuu görür, kalb ise Sânii tasdik eder.

Herhâlde mesele anlaşılmıştır. Dua eder, dua bekleriz.

Yazar: Sinan Yılmaz