15. İkincisi: Senin fıtratında vazedilen cihazatın anahtarlarıyla esma-i kudsiye-i İlahiyenin…
On Birinci Söz’ün mütalaasına kaldığımız yerden devam ediyoruz:
İkincisi: Senin fıtratında vazedilen cihazatın anahtarlarıyla esma-i kudsiye-i İlahiyenin gizli definelerini açmaktır, Zat-ı Akdes’i o esma ile tanımaktır. (11. Söz)
Mesela akıl, insanın fıtratına vazedilen bir anahtardır. İnsan bu anahtarla esma-i kudsiye-i İlahiyeyi keşfeder. Yine insandaki “ene” bu anahtarlardan biridir. “Ene” anahtarının nasıl kullanılacağı bahsini Otuzuncu Söz’ün “ene bahsine” havale ediyoruz.
Bu makamda, insanda tecelli eden esma-i kudsiye-i İlahiyenin bir kısmını okuyalım; bununla da Allahu Teâlâ’yı isimleriyle tanımaya çalışalım:
– İnsan yok idi var oldu. Varlığı ile Allah’ın “Mucid”, “Mübdi”, “Hâlık” ve “Mükevvin” isimlerine ayna oldu.
– Allah insana hayat verdi. Hayatıyla “Muhyi” ismine ayna oldu.
– Allah insanı besledi. Beslenmesiyle “Rezzak”, “Rahman”, “Münevvil” ve “Mukit” isimlerine ayna oldu.
– İnsan sanatlı vücuduyla “Sâni” ismine, hikmetli cihazlarıyla “Hakîm” ismine, suretiyle “Musavvir” ve “Fettah” isimlerine ayna oldu.
– Vücudunda onlarca maddenin toplanmasıyla “Cami” ismine, teninin rengiyle “Mülevvin” ismine, diğer insanlara benzememesiyle “Mufassıl” ismine ayna oldu.
– Vazifesinin ve hayat şartlarının kendisine öğretilmesiyle “Rab”, “Mülakkin” ve “Sâik” isimlerine ayna oldu.
– Bir damla sudan çıkartılmakla “Fâlik” ismine, her ihtiyacının karşılanmasıyla “Rahim”, “Vehhab” ve “Muhsin” isimlerine ayna oldu.
– Hâlden hâle, şekilden şekle sokulmasıyla “Muhavvil”, “Mükemmil” ve “Mübeddil” isimlerine ayna oldu.
– Nutfe hâliyle “Evvel” ismine, son şekliyle “Ahir” ismine, varlığıyla “Zahir” ismine, içinde çalışan fabrikayla “Bâtın” ismine ayna oldu.
– Yapan elbette yaptığını bilecek. Kudreti onu yapmaya yetecek. Yaptığını görecek ve yapmayı irade edecek. Bütün bunlarla insan, Allah’ın “Alîm”, “Kadîr”, “Basîr” ve “Mürîd” isimlerine ayna oldu.
Daha bunlar gibi, onlarca İlahî isme ayna oldu, mazhar oldu. İşte insanın vazifesi, fıtratında vazedilen cihazatın anahtarlarıyla esma-i kudsiye-i İlahiyenin gizli definelerini açmak ve Allahu Teâlâ’yı o esma ile tanımaktır.
Yazar: Sinan Yılmaz