27. Hem uluhiyetin azamet-i haşmeti haysiyetiyle, başlarında bazen şifre bulunan…

Bu dersimizde Kur’an’ın tarifinin otuzuncu maddesini mütalaa edeceğiz:

Hem uluhiyetin azamet-i haşmeti haysiyetiyle, başlarında bazen şifre bulunan bir muhabere mecmuasıdır. (İşârâtü’l-İ’caz)

(Muhabere: Haberleşme / Mecmua: Seçilmiş yazılardan meydana getirilen kitap)

İlk önce “uluhiyet” kavramı üzerine kısa bir tahlil yapalım:

Uluhiyet kelimesi   أَلَهَ  fiilinin mastarıdır.  أَلَهَ  fiili “ibadet etmek, kulluk etmek, tapmak, tapınmak, hayret etmek” manalarına gelir.  أَلَهَ  fiili ismi meful olarak alındığında “kendisine ibadet edilen, kendisine tapınılan, mabud” anlamlarında kullanılır.

Cenab-ı Hakk’ın uluhiyeti dendiğinde, bütün bu manalar ile “Allah’ın ilah oluşu”, “her şeyin Allah’a ibadet ettiği” ve “Allah’ın her şeyin mabudu olduğu” manası anlaşılır.

Allahu Teâlâ şu kâinatı uluhiyetinin haşmetine delalet eden eserlerle donatmıştır. Dağlar, denizler, yıldızlar, gezegenler, galaksiler hep bu uluhiyetin azamet-i haşmetini gösteren eserlerdir.

Allahu Teâlâ nasıl ki kudretinin eserleriyle uluhiyetinin azamet-i haşmetini gösteriyor; aynen bunun gibi, kelamıyla da bu haşmeti ihsas ediyor.

— Nasıl ihsas ediyor?

Bazı surelerin başlarında bulunan şifrelerle ihsas ediyor.

— Bu şifreler nelerdir?

Bu şifreler bazı surelerin başlarında bulunan “huruf-u mukattaa”dır. Bu huruf-u mukattaa 29 surenin başında yer alır.  الم ، الر ، طس ، يس ، حم  gibi dizilişlerle gelir.

İşte Kur’an, başlarında bazen şifre bulunan bir muhabere mecmuasıdır. Bu şifreler de uluhiyetin azamet-i haşmetini ihsas eder.

— Peki, bu huruf-u mukattaa uluhiyetin azamet-i haşmetini nasıl ihsas ediyor?

İçindeki sırlarla…

— Bu harflerin içinde ne sırlar var ki?

Üstad Hazretleri huruf-u mukattaanın bir kısım sırlarını Bakara suresinin birinci ayet-i kerimesinin tefsirinde beyan etmiş. Bu sırların izahını o makama havale ediyoruz. Dilerseniz, o makamda yaptığımız mütalaayı okuyarak bu harflerin bir kısım sırlarını öğrenebilirsiniz. (Bu mütalaa, sitemizdeki “İşârâtü’l-İ’caz” başlığı altında, Bakara suresi linkindedir.)

Biz tekrar mütalaasını yaptığımız cümleye dönelim:

Üstadımız demişti ki: Hem uluhiyetin azamet-i haşmeti haysiyetiyle, başlarında bazen şifre bulunan bir muhabere mecmuasıdır.

Bu cümle üzerine yaptığımız mütalaayı kısaca tekrar edecek olursak:

Nasıl ki Allah’ın eserleri uluhiyetinin haşmetini gösteriyor ve her bir eşya bu haşmete layık bir şekilde icat ediliyor; aynen bunun gibi, kelamı dahi bu uluhiyetin haşmetini -bazı surelerin başındaki şifrelerle- gösteriyor. Yani uluhiyetin azamet-i haşmeti Kur’an’ın böyle nazil olmasını iktiza ediyor. Uluhiyetin azamet-i haşmeti haysiyetiyle bazı surelerin başlarına şifreler geliyor; bu şifrelerle de Kur’an, başlarında bazen şifre bulunan bir muhabere mecmuası oluyor.

Son bir defa daha cümleyi okuyalım ve dersimizi tamamlayalım:

Hem uluhiyetin azamet-i haşmeti haysiyetiyle, başlarında bazen şifre bulunan bir muhabere mecmuasıdır. (İşârâtü’l-İ’caz)

Yazar: Sinan Yılmaz