21. “Bizi uykumuzdan kim kaldırdı?” ayetinin izahı

Kabir hayatını inkâr edenler diyor ki:

— Kabirden kalkışın anlatıldığı Yasin suresinin 52. ayet-i kerimesinde “Bizi uykumuzdan kim kaldırdı?” buyrulmuştur. Bu ayet-i kerime ispat eder ki kabir hayatı ve azabı uyku gibi bir şeydir. İnsan uykusunda kâbus gördüğünde nasıl sıkıntı çekiyorsa, onlar da kabirde uyurken bir azap kâbusu görürler ve onun sıkıntısını çekerler. Yoksa kabirde gerçek bir azap yoktur.

İşte onlar böyle diyorlar. Cevaba geçmeden önce şunu sormak istiyorum:

— Acaba 14 asır boyunca yaşamış ve her biri kendi asrını ilim ve irfanıyla aydınlatmış yüz binler âlimler, Yasin suresinin 52. ayetini görmemişler mi okumamışlar mı?

— Ya da okumuşlar da anlamamışlar mı?

— Ve onların anlayamadıkları bir meseleyi, daha Kur’an’ı okumaktan âciz olan bu kişiler mi anlamış?

Önce bunu sormak istiyorum…

Her meselede hemen Kur’an’dan bir ayet gösterip bütün İslam âlimlerine muhalefet etmek maalesef bu asrın bir hastalığı olmuş. Sanki o ayetin manasını ilk defa kendi anlıyormuş gibi, kibirlenerek hakiki âlimlere muhalefet etmek çok büyük bir hüsrandır; biraz aklı olan anlar!

Her neyse, arife işaret yeter sırrınca bu meseleyi uzatmayalım ve şimdi cevaba geçelim:

Onlar dedi ki: Yasin suresinin 52. ayetinde “Bizi uykumuzdan kim kaldırdı?” buyrulmuş. Sözde ayet-i kerime, kabir azabının uyku gibi bir şey olduğuna delilmiş. Kabirde gerçek bir azap yokmuş, kâbus gibi bir şey görülürmüş. Eğer onlar kabirlerinde azap görüyor olsalardı “Bizi uykumuzdan kim kaldırdı?” demezlermiş…

İşte kabir hayatını inkâr edenler böyle diyor.

Bu ayet-i kerimenin doğru izahını yaptığımızda onların bu sözlerinin ne kadar yanlış olduğunu anlayacaksınız.

İbni Abbas, İmam Katade, Ubeyy b. Ka’b, Ebû Salih gibi bir kısım âlimler bu ayet-i kerimeyi şöyle izah etmişlerdir:

Sûra iki defa üfürülecektir. Birinci defa sûra üfürüldüğünde kabirdekilerin azabı kaldırılır ve ikinci üfürüşe kadar bir uykuya dalarlar. İki üfürüş arasında kırk yıllık bir süre vardır. Bu sürenin kırk yıl olduğu, İmam Buhâri ve İmam Müslim’in Ebû Hüreyre Hazretlerinden rivayet ettiği hadis-i şerifle sabittir. Peygamber Efendimiz (a.s.m.)  بَيْنَ النَّفْخَتَيْنِ أَرْبَعُونَ  “İki üfleme arasında kırk sene vardır.” buyurmuştur.

İşte ilk sûra üfürülmeyle ikinci defa üfürülme arasındaki bu kırk sene içinde kabir azabı kaldırılır ve ölüler uykuya dalmış gibi bir hâlde bulunurlar. “Bizi uykumuzdan kim kaldırdı?” sözlerini de bundan ötürü söylerler.

Demek, ismini zikrettiğimiz bu âlimlere göre, onların “Bizi uykumuzdan kim kaldırdı?” sözleri, kabir azabının uyku gibi olduğuna delil değildir. Bilakis iki sûr arasındaki 40 senelik zaman diliminde uykuya benzer bir hayatın olduğuna delildir. Kabir ehli, iki sûr arasında azap kaldırılıp 40 sene uyuduktan sonra kalkarlar ve bu sözü söylerler.

Bu makamda İmamların Güneşi lakabıyla meşhur Râzî Hazretlerinden de bir nakil yapmak istiyorum. O şöyle diyor:

— Onların “Bizi uykumuzdan kim kaldırdı?” sözünün manası, “Allah bizi vaat edilen o dirilişle mi diriltti yoksa biz uyuyorduk da uyandırıldık mı?” şeklindedir. Bu tıpkı şuna benzer: Bir insana, gücünün yetmeyeceği bir düşmanının gelmesi vaat edilse; sonra da bu insan korkunç bir adamın kendisine doğru yürüdüğünü görse, ödünün kopması ve kendi kendine: “Bu o mu yoksa değil mi?” demesi gibidir. Ayetin manasının böyle olduğuna, onların “uyuduğumuz yerden” ifadesi delalet eder. Çünkü onlar kabirlerini uyku yeri sanmışlardır. Bu, onların uyuyup da uyandırıldık mı yoksa ölüler olduktan sonra mı diriltildik hususunda şüphe ettiklerini gösterir. Fakat zannı galipleri, bu işin yeniden bir dirilme olduğu yönündedir. Çünkü onlar bu iki ihtimali bir arada düşünmüşler ve bunun kendilerine vaat edilen o diriliş olduğunu sandıklarına bir işaret olmak üzere “Bizi kim kaldırdı?” demişler; uykudan uyanmış oldukları ihtimaline bir işaret olmak üzere de “uyuduğumuz yerden” demişler.

İşte Râzî Hazretleri ayet-i kerimeyi böyle izah ediyor.

Yazar: Sinan Yılmaz